Plecy okrągłe, wklęsłe, czy też skolioza to wady postawy, które według różnych szacunków dotykają około 30-60% dzieci i młodzieży oraz w nieco mniejszym odsetku osób dorosłych. Najbardziej skutecznym sposobem ich profilaktyki, oraz leczenia są ćwiczenia korekcyjne wykonywane z fizjoterapeutą lub we własnym domu. Zatem, jakie domowe formy gimnastyki korekcyjnej są wskazane w celu leczenia oraz zapobiegania najczęstszym wadom postawy u dzieci i dorosłych?
Wady postawy – wrodzone oraz nabyte
Wady postawy można podzielić na wrodzone oraz nabyte. Te pierwsze są wynikiem nieprawidłowości rozwojowych, które pojawiają się już w okresie życia płodowego (ich podłoża można doszukiwać się w czynnikach genetycznych, czy też toksycznych). Co warte zaznaczenia, leczenie tychże wad wymaga najczęściej postępowania zabiegowego, a ćwiczenia korekcyjne mają w ich przypadku jedynie znaczenie pomocnicze.
Jeśli chodzi natomiast o wady nabyte, to mają one charakter rozwojowy(wynikają z przebytych chorób – na przykład krzywicy) lub nawykowy (są uwarunkowane środowiskowo – na przykład siedzącym trybem życia, czy też nieprawidłowymi wzorcami ruchowymi). Zważywszy na swój wtórny charakter, zwłaszcza jeśli chodzi o wady nawykowe, można im skutecznie zapobiegać oraz leczyć je poprzez regularne wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych.
Najczęstsze wady nabyte wśród dzieci oraz dorosłych
Wśród wszystkich wad postawy największy odsetek stanowią wady o charakterze nawykowym. Spośród nich najczęściej występują:
- Plecy okrągłe – charakteryzują się nadmierną kifozą piersiową, wysunięciem do przodu barków i głowy, znacznie odstającymi łopatkami, zapadniętą klatką piersiową oraz osłabionymi mięśniami grzbietu. U podłoża tej wady leżą najczęściej wady wzroku (głównie krótkowzroczność), nadmierny wzrost, wielogodzinne korzystanie z komputera, czy też chęć ukrycia piersi przez dorastające dziewczynki (tak zwana kifoza wstydliwych).
- Plecy płaskie – charakteryzują się znacznym zniesieniem naturalnych krzywizn kręgosłupa, wątłą sylwetką, opadniętymi i wysuniętymi do przodu barkami oraz zapadniętą klatką piersiową. Wada ta występuje najczęściej u osób nadmiernie wysokich, niedożywionych oraz unikających aktywności fizycznej już od najmłodszych lat.
- Plecy wklęsłe – charakteryzują się nadmiernie zaznaczoną lordozą lędźwiową, uwypukleniem pośladków (wynik przodopochylenia miednicy) oraz wypiętym brzuchem. Ten typ wady najczęściej pojawia się u osób otyłych oraz mało aktywnych fizycznie.
- Skolioza – charakteryzuje się bocznym wygięciem kręgosłupa, co pociąga za sobą różnego stopnia zniekształcenia w obrębie klatki piersiowej oraz może generować ucisk na narządy wewnętrzne. Najczęściej pojawia się już we wczesnym dzieciństwie i wynika z nieprawidłowego rozwoju układu mięśniowo-więzadłowo-stawowego kręgosłupa.
Wady postawy – powikłania
Wady postawy wpływają niekorzystnie na biomechanikę całego ciała. W pierwszej kolejności będzie to skutkowało pojawieniem się bólów pleców, barków, czy też kolan (wynik nadmiernego obciążenia wywieranego na te struktury). Późniejszymi powikłaniami mogą być zaburzenia chodu, zaburzenia neurologiczne (wynik ucisku zmienionego kręgosłupa na nerwy rdzeniowe) oraz postępujące zmiany zwyrodnieniowe stawów.
Co warte zaznaczenia, wady postawy generujące nadmierny ucisk na narządy wewnętrzne (na przykład skolioza) mogą wywoływać duszność, zaburzenia rytmu serca, czy też przewlekłe bóle brzucha. Nawracanie tego typu objawów oraz ich znaczne nasilenie może być wskazaniem do podjęcia interwencji chirurgicznej.
Profilaktyka oraz leczenie wady postawy u dzieci oraz dorosłych
Kluczowym elementem leczenia oraz profilaktyki wad postawy jest codzienna aktywność fizyczna (w tym wykonywanie ćwiczeń z zakresu gimnastyki korekcyjnej). Naszą rekomendacją w tym zakresie jest wykorzystanie drabinek gimnastycznych.
Drabinki świetnie sprawdzają się podczas ćwiczeń gimnastyki korekcyjnej i pozwalają na trójdrogową pracę nad wszelkiego rodzaju nieprawidłowościami postawy. Tak więc, z ich wykorzystaniem możliwe jest wykonanie:
- Ćwiczeń rozciągających – pierwszym elementem działań korekcyjnych jest rozciąganie przykurczonych struktur mięśniowo-więzadłowych. Przykładami tego typu ćwiczeń mogą być zwis przodem, tyłem, czy też rozciąganiem z wykorzystaniem gum oporowych oraz taśm TRX.
- Ćwiczeń wzmacniających – drugim elementem działań korekcyjnych jest wzmacnianie osłabionych grup mięśniowych (w zależności od wady postawy będą to mięśnie grzbietu, brzucha, czy też klatki piersiowej). Przykładami ćwiczeń drabinkowych z tego zakresu mogą być podciągania nachwytem, podchwytem, chwytem wąskim, czy też podciąganie nóg do klatki piersiowej w zwisie oraz pompki na taśmach TRX.
- Ćwiczeń utrwalających prawidłowe wzorce ruchowe – jest to trzeci, niezbędny do utrzymania efektu, element ćwiczeń korekcyjnych. Z wykorzystaniem drabinek można w tym zakresie wykonywać na przykład podciągania, czy też pompki na taśmach TRX.
